Geen producten in de winkelwagen.
Als de dagen wat warmer worden en de trotse eikenbomen nieuw en sappig groen laten zien, komen ze tevoorschijn: de eikenprocessierupsen. Met duizenden gaan ze in processie richting de bladeren van de boom. Ze zijn voor niets en niemand bang vanwege hun geheime wapen. Mens en dier kunnen beter uit de buurt blijven. De bestrijding is moeilijk en lukt tot dusverre maar moeilijk. Waar komen ze vandaan en wat moet je verder nog weten van deze bijzondere plaag?
Hoe ziet de eikenprocessierups eruit?
Hoe ziet de eikenprocessierups eruit en waar herken je dit diertje aan? De jonge rupsen komen in april uit het ei en zien dan oranje. Wanneer ze wat groter worden, veranderen ze echter van kleur en worden ze grijsgrauw. De zijden zijn licht van kleur en de lange brandharen zijn opvallend.
Hoe is de eikenprocessierups in Nederland gekomen?
Deze rups, het voorstadium van een nachtvlinder, is een inheems insect. Het is ook een vlinder die zeer wijdverspreid is over Europa en Azië. Echter tot ongeveer de eeuwwisseling bleef het probleem redelijk beperkt en beheersbaar. De nachtvlinders leggen grote hoeveelheden eieren in eikenbomen. Normaal gesproken gaan de meeste eieren verloren tijdens de vorst in de winter. Ook zijn de rupsen minder goed bestand tegen natte dagen. Door de klimaatverandering werden de omstandigheden voor de rupsen ineens beter dan ooit tevoren. Zachte winters en warme droge zomers zorgen voor veel grotere aantallen dan voorheen. Het beperkte aantal natuurlijke vijanden is niet in staat om de rups onder controle te houden.
Waar zit de eikenprocessierups?
De eikenprocessierups komt inmiddels overal in Nederland voor en vestigt zich in de buurt van eikenbomen. Een eikenboom kun je herkennen aan het blad. Het zijn ronde, afgelobde bladeren. Zie je een eikenboom, dan kun je hier maar beter ook niet onder gaan zitten in het voorjaar.
De overlast van de eikenprocessierups
Als de eitjes zijn uitgekomen, klimmen de rupsen met grote aantallen over de stam van een eik naar boven. De reden is heel simpel: ze hebben honger. Het zijn ook kieskeurige eters want ze lusten alleen het sappige jonge groen van de boom. Als de bladeren ouder en groter worden, eten de rupsen alleen een deel van het blad. Er blijft dan een soort skelet van de bladeren over waaraan goed te herkennen is dat de rupsen hebben toegeslagen. De boom kan op den duur onder de vraatzucht van de rupsen bezwijken.
Klachten als je in aanraking bent gekomen met een eikenprocessierups
Een tweede probleem is dat de rupsen een probleem zijn voor mens en dier. Ze zijn namelijk bedekt met minuscule haren. Als ze bedreigd worden, laten ze die in grote aantallen los. Deze haren, die ook wel brandharen worden, irriteren als ze in ogen, de neus of mond terecht komen. Ook op de huid kunnen de brandharen voor flinke jeuk zorgen en zelfs klachten aan de luchtwegen zijn mogelijk. Bij onvoldoende behandeling kunnen deze haren forse gezondheidsproblemen geven. Gelukkig zijn de haren niet zo gevaarlijk als bij een Braziliaanse soort. In dat land sterven ieder jaar tientallen mensen aan brandharen.
Wat te doen tegen jeuk van de eikenprocessierups?
Hoezeer het ook jeukt, het is belangrijk om niet te krabben of te wrijven. Je zou kunnen proberen om de brandharen te verwijderen met behulp van plakband. Verder kun je je huid afspoelen met lauw water. Ook de ogen kun je spoelen met lauw water, bij voorkeur gekookt water dat afgekoeld is. Verder kan een crème helpen tegen de jeuk. Een crème op basis van aloë vera is beslist aan te raden.
De natuurlijke vijanden
Waar de meeste rupsen zich moeten verbergen voor veel rovers, geldt dat niet voor de eikenprocessierups. Niet alleen door de aantallen maar vooral vanwege de brandharen kunnen ze zich relatief openlijk over de eiken bewegen. De meeste vogels laten harige rupsen met rust. Er zijn e in ons land maar twee soorten die ook de eikenprocessierups op het menu hebben staan. De koolmees slaat de rups net zolang tegen een harde oppervlakte totdat deze de meeste haren kwijtraakt voordat de vogel het insect opeet. De koekoek heeft een speciale maagwand waardoor deze ook behaarde rupsen kan oppeuzelen zonder problemen. De overtollige haren worden later uitgespuugd. Ook een aantal sluipwespen maken gebruik van de eikenprocessierups.
In hun volgende levensfase zijn de nachtvlinders onopvallend in een aantal tinten bruin. Ze zijn dan ongevaarlijk en worden graag gegeten door vleermuizen. Maar de natuurlijke vijanden houden de aantallen niet in toom.
Bestrijding van de eikenprocessierups
In het verleden werden de rupsen nog wel eens bestreden met chemische middelen, maar dat heeft veel negatieve gevolgen voor het milieu. Ook de biologische optie is vaak mislukt omdat dit tot overlast van andere insecten leidde. Om die reden zie je nu vaak dat de rupsen van de eiken worden gehaald door mensen die van top tot teen in beschermende pakken zijn gehuld. Daarna worden de rupsen en masse verbrand. Als je deze zomer in de buurt van eiken gaat zitten, kan je maar beter eerst de windrichting checken, want de eikenprocessierups rukt nog steeds op. Veel insecten zijn goed te bestrijden met aaltjes.
Plaats een reactie