10 weetjes over De Nachtwacht van Rembrandt
Saved Read later
Deel dit bericht

10 weetjes over De Nachtwacht van Rembrandt

Er zijn maar weinig schilderijen die zo beroemd zijn als de Nachtwacht. Zowel in ons land als over de grenzen kent vrijwel iedereen dit schilderij van de grootste schilder die Nederland ooit heeft voortgebracht: Rembrandt van Rijn. Toch is er nog veel meer over te vertellen. Hoeveel van de onderstaande feitjes kende jij al voordat je dit artikel las?

1. De huidige nachtwacht is kleiner dan vroeger.

Het schilderij heeft beslist een flink formaat, maar wat Rembrandt oorspronkelijk had geschilderd was nog groter. In 1751 werd de Nachtwacht verplaatst van het gebouw van de schutterij naar het gemeentehuis. Het doek was echter te groot voor de muur waarvoor het bestemd was. Met een bekende voortvarendheid in die tijd werden er stukken afgesneden. Op basis van eerdere schetsen is echter wel bekend hoe het origineel er uit heeft gezien.

Bekijk ook:
Restauratie De Nachtwacht half jaar uitgesteld

2. Het is niet bekend waar Rembrandt het schilderij heeft gemaakt.

Gelet op het formaat moet Rembrandt een grote ruimte nodig hebben gehad om het schilderij te maken. Waar hij dat heeft gedaan is onbekend gebleven. Rembrandt vroeg in die tijd een vergunning aan bij de gemeente om een zeer grote keuken aan te bouwen. Dat is een mogelijkheid maar het doek kan ook in kerk in de omgeving zijn geschilderd.

3. De Nachtwacht werd 3 maal aangevallen.

De eerste die met een mes los ging op het doek was een werkeloze in 1911. Hij wilde hiermee protesteren tegen de sociale omstandigheden in die tijd. In 1975 beschadigde een leraar het schilderij aanzienlijk met een mes. Hij verklaarde opdracht van God hiertoe te hebben gekregen. Ondanks een betere beveiliging werd er in 1990 zuur op het doek gegooid. De restaurateurs hebben dus regelmatig hard moeten werken om het doek weer in goede conditie te krijgen.

4. De Nachtwacht stelt geen Nachtwacht voor.

Op het schilderij zijn 34 leden te zien van de Amsterdamse Klovenierschutters. Hun taak was om Amsterdam te beveiligen, maar ze hadden ook andere taken. Deze schutters waren ook verantwoordelijk voor de ontvangst van belangrijke gasten die naar de stad kwamen. Het gebouw van de Kloveniers was dan ook groot en voorzien van kostbaarheden. Het tafereel op het schilderij is ook niet in de avond, maar overdag. De tijd heeft ervoor gezorgd dat de Nachtwacht er veel donkerder uitziet dan de bedoeling was en Rembrandt het heeft geschilderd.

Bekijk ook:
Is onzichtbare kunst de nieuwe trend?

5. Is het blonde meisje op het doek een raadsel?

Op het moment dat de schutters een opdracht gaven, waren ze er wellicht van overtuigd dat zij bekender zouden blijven met het verstrijken van de jaren dan de kunstenaar. Om duidelijk te maken om welke schutters het hier ging,  moest Rembrandt ook de mascotte afbeelden. Het blonde meisje draagt diverse symbolen van de Kloveniers, waaronder een riem met kippenklauwen. Voor ingewijden zouden deze tekens voldoende zijn om de schutterij te herkennen. Een naam of wapenschild werd dan ook overbodig geacht. Die arrogantie heeft wellicht extra glans gegeven aan het doek.

6. Mogelijk is Rembrandt zelf ook afgebeeld op de Nachtwacht.

Hoewel er voor de schilder eigenlijk geen plaats was op dit werk, denken experts dat Rembrandt ook beslist wel een beetje ijdel was en toch van de gelegenheid gebruik heeft gemaakt. In de achtergrond is een figuur te zien die blijkbaar niet tot de schutters moet worden gerekend. Hij is niet duidelijk afgebeeld, er is maar één oog te zien en de man draagt een grote pet. Door de grote klasse van de schilder menen experts in deze figuur Rembrandt te herkennen, ongeacht het beperkte deel van het gezicht dat te zien is.

7. Rembrandt kreeg een klein fortuin voor het schilderij.

Er wordt soms gedacht dat Rembrandt maar weinig betaald kreeg voor de meesterwerken die nu onschatbaar zijn. In de praktijk viel dat reuze mee. Voor het schilderen van de Nachtwacht ontving de meester een bedrag van 1.600 gulden dat zou vandaag de dag neerkomen op € 726. Het is onbekend hoeveel tijd Rembrandt aan dit grote doek heeft gewerkt, maar in die tijd was € 1.600 een klein fortuin. Een bedrag van 300 gulden per jaar was destijds al een goed loon. Met een dergelijk bedrag kon Rembrandt zich dan ook veel permitteren.

8. De Nachtwacht was een groot succes.

De Kloveniers waren zeer tevreden met het werk dat Rembrandt had gemaakt. Omdat het allemaal heren waren met een hoge sociale status werd de schilder hierdoor bekend in de betere kringen. Dat leverde hem veel opdrachten op en hoge vergoedingen voor zijn werk. Rembrandt kon echter niet goed omgaan met zijn succes. Hij gaf geld sneller uit dan hij het ontving en maakte al gauw flinke schulden. Toen hij stierf, was hij compleet berooid en door vrijwel iedereen in de steek gelaten. Hij werd op kosten van de gemeente Amsterdam tussen andere armen begraven in een anoniem graf.

9. De naam van de Nachtwacht is pas in de 18e eeuw ontstaan.

Het is niet zeker hoe het schilderij werd genoemd toen het in 1642 gereed kwam. Het Rijksmuseum gebruikt in haar archief de volgende naam: Schutters van wijk II onder leiding van kapitein Frans Banninck Cocq. Inmiddels is duidelijk dat het hier de Kloveniers betrof. Op latere datum werd het schilderij aangeduid als Nachtwacht en deze naam is blijven hangen. In het buitenland wordt het doek ook vrijwel uitsluitend met deze term in de plaatselijke taal aangeduid.

10. Tijdens de oorlog werd het schilderij op diverse plaatsen verborgen.

Toen de Duitsers in 1940 ons land binnenvielen was er een protocol voor de belangrijkste werken in het Rijksmuseum. In totaal werden 30.000 kunstwerken uit het museum gehaald en verborgen. De Nachtwacht was daarbij een moeilijk te verbergen object gelet op de grootte. Toch werd het op diverse plekken in Noord-Holland ondergebracht en niet gevonden door de bezetters. In 1942-werd de Nachtwacht vervoerd naar een grot in Limburg. Daar bleef het doek tot het einde van de oorlog. Ook de andere kunstwerken konden na de oorlog weer terug worden gebracht naar het Rijksmuseum, een verhaal dat leest als een spannend jongensboek.

Bekijk ook:
Banksy plaatst coronakunstwerk in Britse metro

Rosalyn

Rosalyn is schrijfster en vertaalster. Reizen is haar grootste passie. En wat is er nu leuker dan je passie met je werk te combineren? Zowel thuis als onderweg schrijft ze graag over actuele onderwerpen!

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

2.5k

Log In

Or with username:

Forgot password?

Forgot password?

Enter your account data and we will send you a link to reset your password.

Your password reset link appears to be invalid or expired.

Log in

Privacy Policy

Add to Collection

No Collections

Here you'll find all collections you've created before.