Hoe lang duurt een kabinetsformatie in Nederland?

De formatie is al weer ruim vijf maanden onderweg, maar een nieuw kabinet zit er voorlopig nog niet aan te komen. Duurt deze kabinetsformatie bijzonder lang? Of valt het allemaal wel mee? In dit artikel nemen we de formaties van deze eeuw onder de loep!

• Kabinet Rutte II kende de kortste formatie van deze eeuw. Destijds bereikten de VVD en PvdA in 54 dagen in 2012 een regeerakkoord.
• Kabinet Rutte III kende weer de langste formatie van deze eeuw. Het duurde een flinke tijd voordat de VVD, het CDA, D66 en de ChristenUnie elkaar vonden, want pas na 225 dagen bereikten de partijen in 2017 een regeerakkoord.
• Gemiddeld duurde een kabinetsformatie in deze eeuw ongeveer 115 dagen. Hierbij is de huidige formatie en de formatie van Kabinet Balkenende III niet in meegenomen. Kabinet Balkenende III ontstond namelijk zonder verkiezingen na de val van Kabinet Balkenende II en die formatie nam slechts 8 dagen in beslag.
• De huidige formatie heeft inmiddels al 161 dagen (vanaf 28 augustus) op de teller staan en die gaat nog wel even oplopen in de komende tijd.

Kabinetsformaties van deze eeuw

Sinds deze eeuw zijn er zes kabinetten gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen:

Kabinet Balkenende I

Kabinet Balkenende I ontstond in 2002 na 68 dagen formeren. Onder leiding van Jan Peter Balkenende gingen het CDA, Lijst Pim Fortuyn en VVD samenwerken in een kabinet. De formatie was best snel achter de rug, maar achteraf bleek het geen goede match te zijn. In hetzelfde jaar valt het kabinet al door een intern conflict bij de LPF.

Kabinet Balkenende II

Kabinet Balkenende II ontstond na 125 dagen formeren in 2003. Balkenende vormde dit keer een kabinet met het CDA, de VVD en D66. Deze formatie duurde twee keer zolang als de vorige, maar was ook een stuk succesvoller. Het kabinet Balkenende II was met regeringsperiode van 1130 dagen het langstzittende kabinet van Balkenende.

Kabinet Balkenende III

Kabinet Balkenende III ontstond al na 8 dagen in 2006. Dit was een minderheidskabinet dat direct ontstond na de val van Balkenende II, met als doel de boel in Den Haag draaiende te houden tot de volgende verkiezingen.

Kabinet Balkenende IV

Kabinet Balkenende IV ontstond in 2007 na 90 dagen van formeren. Dit was het laatste kabinet onder leiding van Balkenende en bestond uit de partijen CDA, PvdA en de ChristenUnie. In 2010 viel het kabinet na onenigheid over de militaire missie in Uruzgan.

Kabinet Rutte I

Kabinet Rutte I ontstond in 2010 na 127 dagen van formeren. Het eerste kabinet onder leiding van Mark Rutte was in meerdere opzichten bijzonder. Rutte I was namelijk een minderheidskabinet bestaande uit de VVD en het CDA en gedoogsteun van de PVV. Samen hadden de drie partijen slechts 76 zetels in de Tweede Kamer, waardoor ze een nipte meerderheid hadden. Later vertrok ook Hero Brinkman bij de PVV, waardoor het kabinet zelfs geen meerderheid meer had. In 2010 kwam het rechtse avontuur tot een einde, nadat Geert Wilders niet mee wilde werken aan bezuinigingen.

Kabinet Rutte II

Kabinet Rutte II ontstond in 2012 na 54 dagen formeren. De VVD en PvdA waren tijdens de verkiezingen de grote rivalen van elkaar, maar voelden zich daarna toch genoodzaakt om samen te werken. Dit is de snelste kabinetsformatie van deze eeuw, en je zou misschien denken dat je op deze gehaaste manier geen goede basis kan leggen voor een lange samenwerking, maar de praktijk wees uiteindelijk anders. Kabinet Rutte II zat namelijk het volledige termijn uit, en dat is geen enkel ander kabinet deze eeuw nog gelukt.

Kabinet Rutte III

Waar Kabinet Rutte II zo snel tot stand kwam, duurde het veel langer totdat Kabinet Rutte III werd gevormd. Uiteindelijk wisten de partijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie pas na 225 dagen van formeren tot een regeerakkoord te komen. Dit was tevens de langste kabinetsformatie van deze eeuw. Het kabinet strandde dit jaar in het zicht van de haven vanwege de toeslagenaffaire.

Hoe lang gaat de kabinetsformatie nog duren?

Met ruim 160 dagen aan formeren duurt deze formatie dus al langer dan gemiddeld, maar een record is er nog niet verbroken. Toch kan dit zo maar eens de langste formatie in de Nederlandse geschiedenis worden, want op dit moment lijkt een nieuw kabinet nog niet echt in zicht te zijn. Een nieuw record wordt alleen vermeden als de formatie voor 1 november is afgerond.

Het kan nog veel langer duren…

In België zijn ze overigens kampioen in lange formaties. Tussen 2010 en 2011 waren de Belgen bezig met een formatie die maar liefst 541 dagen duurde. België is daarmee de “trotse” eigenaar van het wereldrecord langste formatie ooit. Laten we hopen dat Nederland dit record niet gaat afpakken, want dan mogen we nog echt lang wachten op een nieuw kabinet…