Onder de 13 jaar en geld verdienen

Het is toch geweldig. Als 8 of 10 jarige leuke filmpjes maken, uploaden op YouTube en daar via advertenties nog geld mee verdienen ook. Je klasgenoten hebben het nakijken. Maar dan komt al snel de vraag; mag dat eigenlijk wel. Mag je onder de 13 jaar wel geld verdienen? En hoe zit dat als je dat via YouTube doet?

Wat zegt de wet

Heb je het over geld verdienen en kinderen, dan kom je bij de term kinderarbeid. “Kinderarbeid is het tewerkstellen van kinderen op een wijze die ze hun kindertijd, hun waardigheid of hun potentieel ontneemt en die schadelijk is voor hun lichamelijke en geestelijke ontwikkeling.” De meeste landen beschouwen kinderarbeid in strijd met de mensenrechten en stellen daarom strenge regels voor de minimumleeftijd en het maximum aantal werkuren voor kinderen.

In de Nederlandse wet is gesteld dat de werkgever ervoor zorgt, dat een kind geen arbeid verricht. Daarop worden wel uitzonderingen gemaakt. Die uitzonderingen worden minder streng naarmate het kind ouder wordt. Die uitzonderingen houden dus in dat de minderjarige (waarmee we bedoelen onder de 18 jaar) wel bepaalde arbeid mag verrichten. Voor de verschillende leeftijden komt dat op het volgende neer:

• 11 jaar of jonger: arbeid nooit toegestaan.
• 12 jaar of ouder: arbeid in het kader van een alternatieve straf (denk aan bureau HALT) is toegestaan. Wel is het in dat geval van belang, dat die arbeid wordt verricht buiten schooltijd.
• 13 jaar of ouder: arbeid die niet in de industrie is én die van lichte aard is, mag worden gedaan door een kind van dertien jaar of ouder. Ook hier moet de arbeid buiten schooltijd worden verricht. En wordt de arbeid toch gedurende de schooltijd verricht, dan mag dat enkel in het kader van een maatschappelijke stage.

Pas vanaf 16 jaar, mogen kinderen 40 uur per week werken, met de nodige beperkingen (zoals niet werken met giftige stoffen, bij lawaai, en onder toezicht bij het werken met wilde dieren of het besturen van een trekker etc). En vanaf 18 jaar gelden de normale regels van arbeid, de arbowet.

De geschiedenis van kinderarbeid

Even kort terug terug in de tijd. De geschiedenis van de term kinderarbeid. Kinderarbeid was tijdens de industriële revolutie heel normaal, ook in Nederland en Belgie. In 1874 diende kamerlid Samuel van Houten een wet op de kinderarbeid in. Deze wet werd bekend onder de naam het Kinderwetje van Van Houten. Met deze wet moest een eind gemaakt worden aan arbeid door kinderen jonger dan 12 jaar. Het was alleen zo jammer dat de controle er niet was, dus in de praktijk veranderde er weinig. Pas jaren later kwam de leerplicht in beeld. Dit maakt in 1901 in Nederland pas echt een einde aan kinderarbeid.

En hoe zit het in 2020

Zoals we zien, is de wet al oud. Gemaakt voor vroegere tijden. Dus hoe zit het nu in 2020? Hoe moeten we deze wet toepassen in de huidige tijd, met de huidige middelen en ontwikkelingen? En met de huidige normen en waarden? Daarover zijn we het nog niet eens. Er is een onderzoek gaande naar de vraag of je onder de 13 jaar geld mag verdienen, en dan in het bijzonder geld verdienen met YouTube.

Eigenlijk gelden volgens staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken de regels voor kinderarbeid ook voor jonge vloggers en influencers. Als je een deal maakt met een bedrijf, dan wordt dat gezien als werk. De Inspectie SZW van Sociale Zaken houdt de ontwikkeling rond de verdiensten nauw in de gaten. Het roept hoe dan ook dilemma's op. Het verbod op arbeid is namelijk opgevoerd om de veiligheid en gezondheid van kinderen te beschermen. Maar ja, influencing verschilt natuurlijk wel van bijvoorbeeld fysieke industriële arbeid; het gebeurt veelal vanuit huis, in een schone omgeving en met een grote rol van de ouders. Toch zouden er risico's kunnen zijn, zoals te veel uren en druk om te presteren, schrijft de staatssecretaris in antwoord op de vragen. De arbeidsinspectie komt daarom dit jaar met een visie op de ontwikkelingen. Een belangrijke vraag die daarbij centraal staat; is het werk of is het hobby?

Succesverhalen op YouTube

Nu valt het in Nederland over het algemeen nog wel mee met de bedragen die er verdiend worden. Maar bij de internationale sterren is dat wel anders. Volgens sommige bronnen is een 8-jarige Amerikaanse jongen de meestverdienende YouTuber ter wereld. Ryan Kaji begon zijn kanaal met zijn ouders op zijn derde en verdient er volgens een schatting van het Amerikaanse tijdschrift Forbes meer dan 23 miljoen euro per jaar mee. Of de Russische 5-jarige Anastasia Radzinskaya, online bekend als Nastya. Zij heeft inmiddels verschillende kanalen waarop ze met haar ouders filmpjes maakt en speelgoed bespreekt. Ze heeft meer dan 100 miljoen abonnees en haar populairste video is meer dan 700 miljoen keer bekeken.