Hoop, lef en trots: Dit zijn de plannen van het nieuwe kabinet

Na bijna een half jaar onderhandelen is het zover: de PVV, VVD, NSC en BBB hebben een hoofdlijnenakkoord bereikt. Het 26 pagina’s tellende document, getiteld “Hoop, lef en trots”, legt de visie en plannen van het nieuwe kabinet vast. Dit akkoord komt voort uit de verkiezingscampagne waarin bestaanszekerheid en koopkracht centraal stonden. Lees hieronder de belangrijkste plannen en maatregelen uit dit akkoord.

Bestaanszekerheid en koopkracht

De partijen erkennen dat veel Nederlanders onzeker zijn over hun dagelijks bestaan en levensonderhoud. Daarom richten ze zich niet alleen op het inkomen, maar ook op de toegang tot betaalbare woningen, zorg en onderwijs. Een opvallende maatregel is de halvering van het eigen risico in de zorg naar €165, hoewel deze wijziging pas in 2027 ingaat. De kosten van €4,3 miljard worden hierdoor slechts voor anderhalf jaar door het komende kabinet gedragen.

Daarnaast wordt de belasting op arbeid verlaagd om werken lonender te maken. De stelselherziening van de kinderopvang, waarbij opvang voor werkende ouders bijna gratis wordt, gaat door. Verder willen de partijen het toeslagen- en belastingstelsel hervormen om de complexiteit en bureaucratie te verminderen.

Strenger asielbeleid

Een belangrijk onderdeel van het akkoord is de aanpak van de asiel- en migratiecrisis. Het nieuwe kabinet streeft naar “het strengste toelatingsregime voor asiel en het omvangrijkste pakket voor grip op migratie ooit”. Onder de tijdelijke Asielcrisiswet wordt het mogelijk om asielaanvragen op te schorten en het recht op opvang te beperken. Gemeenten mogen statushouders niet langer met voorrang een woning geven en er komt een onderscheid tussen vluchtelingen met verschillende rechten.

Andere maatregelen in het asielbeleid zijn onder andere:

• Opt-out voor het asiel- en migratiebeleid in Brussel.
• Samenwerking met gelijkgestemde landen en modernisering van het VN-Vluchtelingenverdrag.
• Afschaffing van hoger beroep voor asielzoekers.
• Verstrenging van de naturalisatie-eisen, met een hogere taaleis en een verlengde termijn naar tien jaar.
• Afschaffing van de bed-bad-broodregeling voor uitgeprocedeerde asielzoekers.
• Verplichte kennis over de Holocaust inburgeringsprogramma's.

Geen gedwongen krimp van de veestapel

De coalitiepartijen willen boeren, tuinders en vissers ondersteunen. Er komt geen gedwongen krimp van de veestapel, maar de focus ligt op het behoud van belangrijke natuur. Boeren kunnen vrijwillig deelnemen aan uitkoopregelingen en krijgen de mogelijkheid om te innoveren, extensiveren, verplaatsen of stoppen.

De Natura 2000-gebieden worden heringedeeld om versnippering tegen te gaan en de Europese regels moeten werkbaarder worden gemaakt. Boeren krijgen meer zeggenschap over de klimaatmaatregelen die ze moeten nemen, met een soepeler stikstofbeleid als gevolg.

Woningbouw en hypotheekrenteaftrek

De nieuwe coalitie wil de woningcrisis aanpakken door meer woningen te bouwen. Er worden nieuwe gebieden aangewezen voor grootschalige woningbouw en bestaande beleid wordt voortgezet. Er komen minder regels voor duurzaam bouwen en woningbouw krijgt voorrang bij concurrentie om grond boven de bouw van windmolens.

Huizenbezitters kunnen opgelucht ademhalen; de hypotheekrenteaftrek blijft onaangetast, evenals het eigenwoningforfait en de fiscale positie van de eigen woning.

Klimaatbeleid en energietransitie

Het klimaatbeleid van de nieuwe coalitie richt zich voornamelijk op adaptatie en kernenergie. De ambities zijn lager dan die van de vorige coalitie en richten zich op de Europese minimumdoelen. Er wordt ingezet op kernenergie, gaswinning op de Noordzee en het plaatsen van windmolens op zee.

De partijen willen de zorg en onderwijssector versterken door de aantrekkelijkheid van de beroepen te verhogen. Streekziekenhuizen blijven behouden en er wordt geïnvesteerd in betere ouderenzorg en verpleegplekken. De ‘pechgeneratie’ krijgt een eenmalige tegemoetkoming.

Grondwetswijzigingen en veiligheid

Een ander belangrijk punt in het akkoord is goed bestuur. Er komt een nieuw kiesstelsel om de band tussen kiezers en politici te versterken. Een grondwettelijk hof moet wetten aan de Grondwet toetsen, wat een langdurig wetgevingsproces vereist. De informatiepositie van de Tweede Kamer wordt versterkt.

Op het gebied van veiligheid blijft Nederland Oekraïne politiek, militair, financieel en moreel steunen tegen de Russische agressie. De NAVO-norm wordt wettelijk vastgelegd en er komt meer zichtbare politie op straat. BOA's mogen geen religieuze symbolen dragen en er wordt een taakstrafverbod ingevoerd bij fysiek geweld tegen hulpverleners.

De aanpak van georganiseerde misdaad wordt voortgezet met de uitbreiding van de kroongetuigeregeling en verhoging van de maximale straffen voor veertien- tot zestienjarigen.

Overige maatregelen

Naast de grote lijnen bevat het akkoord nog enkele opvallende maatregelen:

• De uitzonderingspositie voor mest wordt teruggehaald.
• De NPO moet vanaf 2026 structureel 100 miljoen euro inleveren en hervormen.
• De maximumsnelheid op de snelweg gaat waar mogelijk terug naar 130 km/u.
• De aanleg van de Lelylijn wordt voortgezet.
• Geen verplichting meer om vanaf 2026 een warmtepomp te installeren bij het vervangen van de verwarmingsketel.
• Onveranderde wettelijke kaders voor medisch-ethische kwesties zoals embryo’s, abortus en euthanasie.
• Verbod op gezichtsbedekkende kleding in voetbalstadions.
• Onderzoek naar de verplaatsing van de ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem.
• Het plan om grote vervuilende bedrijven vanaf 2028 meer te laten betalen voor hun CO2-uitstoot wordt geschrapt.
• Absolutere prioriteit voor lezen, rekenen en schrijven op scholen.

Conclusie

Het hoofdlijnenakkoord “Hoop, lef en trots” zet de koers uit voor het nieuwe kabinet met een duidelijke focus op bestaanszekerheid, een strenger asielbeleid, ondersteuning voor de landbouwsector, en hervormingen in de woningbouw en klimaatbeleid. De komende jaren zullen uitwijzen hoe deze plannen worden uitgevoerd en welk effect ze zullen hebben op Nederland.