De 5 fasen van het stervensproces

De dood komt in vele gedaantes. We weten niet wanneer het ons komt halen. Een ongeluk, een hartaanval of slachtoffer van een misdrijf, elke dag kan je laatste dag zijn. Maar wat als je weet dat je binnenkort gaat sterven? Wat als je jezelf kunt voorbereiden op de naderende dood? Mensen die terminaal ziek zijn weten dat ze niet lang meer te leven hebben. Wat gaat er door hen heen? Ieder persoon gaat door vijf dezelfde fasen heen. Dit zijn de vijf fasen van het stervensproces. 

Fase 1: Ontkenning en afzondering

Als je te horen krijgt dat je niet lang meer te leven hebt dan creëert het brein een schild van zelfbescherming. Het ongeloof neemt de overhand en je wilt niet accepteren dat het einde oefening is. Je praat nog steeds over een ‘kwaal’ in plaats van een fatale ziekte. Ontkenning is de eerste reactie op het bericht dat je niet lang meer te leven hebt. Daarna komt de afzondering. Een periode waarin je alles probeert te verwerken en op een rijtje wilt zetten. Deze fase kan lang duren, afhankelijk van de intensiteit van de bedreiging.

Fase 2: Strijd, woede en afgunst

De keiharde feiten dwingen je om het ontkennen los te laten, nu start de fase van strijd, woede en afgunst. Je zoekt naar een zondebok, een betere arts dan de ‘incapabele dokter’ die zegt dat het binnenkort allemaal voorbij is. Je vraagt jezelf af waarom juist jou dit moet overkomen, het is niet eerlijk. Je voelt afgunst naar mensen die gezond zijn, woede naar jezelf en anderen en besluit om de strijd aan te gaan tegen de ziekte en alles wat daarmee te maken heeft. Dit is een emotionele fase waarin veel wordt geschreeuwd en gehuild.

Fase 3 : Smeken en schuldgevoelens

Het vechten mocht niet baten. De ziekte slaat genadeloos in op lichaam en geest, misschien valt er te onderhandelen met de dood. Je krijgt spijt van gemiste momenten, of dat je zoveel hebt gewerkt in plaats van kostbare tijd doorbrengen met geliefden. Je smeekt om nog één keer kerst te kunnen vieren met de mensen waar je van houdt, of de geboorte van je kleinkind mee te mogen maken. Misschien wil je biechten of de zee nog een keertje zien, voordat het te laat is. 

Fase 4: Depressiviteit

De ziekte wint het van lichaam en geest. Je bent te moe om te strijden en je lichaam te verzwakt en vermoeid om door te vechten tegen deze vijand. Je raakt in een neerwaartse spiraal, wat heeft het allemaal nog voor zin? Je spreekt je zorgen uit en blikt terug op het verleden. Als de depressiviteit progressief wordt dan is de basis voor het aanvaarden van de dood gelegd. De sombere buien maken plaats voor berusting, het begin van de laatste fase.

Fase 5: Berusting en aanvaarding

De strijd is voorbij en je legt je neer bij de nederlaag. Je aanvaard het feit dat de dood voor de deur staat en berust je hierin. Er heerst aanvaarding, acceptatie. In deze fase zal je vaker indommelen en suffer worden. De mentale rust heeft zijn uitwerking op het lichaam, dat sneller achteruit zal gaan. Instinctief zal je blijven hangen aan het leven, maar daarnaast ben je ook bezig met loslaten. Ook voor de familie is deze fase minder zwaar.