Hoe werken de Amerikaanse Presidentsverkiezingen?

Op 3 november is het eindelijk zover: dan kiest de Amerikaanse bevolking de volgende president. Blijft Donald Trump nog vier jaar aan de macht? Of weet Joe Biden hem van de troon te stoten? Wie de winnaar wordt, blijft nog even speculeren. Maar we kunnen wel alvast uitleggen hoe de winnaar wordt gekozen. Dit wordt namelijk niet bepaald door de meeste stemmen te bemachtigen. Hoe wordt de winnaar van het presidentschap dan wel gekozen? Dat leggen we in dit artikel voor je uit!

Het Amerikaanse kiescollege en de kiesmannen

In Amerika word je dus geen president door de meeste stemmen te krijgen. Amerika kent namelijk indirecte verkiezingen. De Amerikaanse bevolking stemt en daaruit volgt een kiescollege. Dit kiescollege wijst vervolgens de nieuwe president aan.

Het Amerikaanse kiescollege bestaat uit 538 kiesmannen. De presidentskandidaat die een meerderheid van deze kiesmannen wint, wordt de volgende president. Een kandidaat heeft minimaal 270 kiesmannen nodig voor het presidentschap.

De kiesmannen komen uit de vijftig staten en het speciale federale district Washington D.C. Elke staat heeft een aantal kiesmannen. Dat aantal hangt af van de bevolkingsgrootte van elke staat. Een grote staat zoals Californië heeft bijvoorbeeld 55 kiesmannen, terwijl een kleine staat zoals Vermont maar 3 kiesmannen heeft. Grotere staten hebben dus (logischerwijs) meer invloed op de keuze.

De kiesmannen worden gekozen tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen. De presidentskandidaat met de meeste stemmen in een staat krijgt alle kiesmannen van die staat. Het is dus een “winner takes it all” systeem. Het maakt niet uit met welke marge je wint. Zolang je maar de meeste stemmen krijgt. Een verschil van 51 procent of 91 van de stemmen in een staat doet er dus niet toe. Het uiteindelijke resultaat dat telt blijft hetzelfde. En dat is natuurlijk best zuur voor de verliezende partij, en misschien ook wel voor de democratie.

Aan het einde van de verkiezingen worden alle kiesmannen bij elkaar opgeteld, en dan weet je wie de volgende president van Amerika wordt.

De meeste stemmen, en toch verliezen

Door dit kiessysteem kan het dus voorkomen dat een kandidaat de meeste stemmen krijgt, maar toch verliest. Dat klinkt best bizar, maar het is in de Amerikaanse geschiedenis al meerdere keren voorgekomen.

Dit gebeurde bijvoorbeeld vier jaar geleden, toen Hillary Clinton het opnam tegen Donald Trump. Clinton kreeg destijds bijna 66 miljoen stemmen, terwijl Trump net geen 63 miljoen stemmen kreeg. Een verschil van bijna 3 miljoen stemmen. Maar toch werd Trump president. Hij verzamelde namelijk 304 kiesmannen, terwijl Clinton er slechts 227 bemachtigde.

Hoe kan dat?

Clinton won sommige staten – zoals Californië en New York – met ruime marges. Daardoor kreeg ze meer stemmen, maar relatief niet meer kiesmannen. Donald Trump wist daarentegen een aantal staten te winnen met een miniem verschil. Die staten leverden hem relatief niet veel meer stemmen op, maar hij kreeg wel alle kiesmannen. Hierdoor verzamelde Trump uiteindelijk de meeste kiesmannen, ondanks het feit dat hij minder stemmen kreeg.

Dit kwam ook voor in 2000. Toen werd George W. Bush president van Amerika, terwijl hij minder stemmen bemachtigde dan zijn tegenstander. Al lagen de verschillen toen wat dichter bij elkaar.

En in 2020 dan?

Wie weet komt dit ondemocratische fenomeen dit jaar weer voor. Want als Donald Trump wordt herkozen als president, dan is het niet onwaarschijnlijk dat Joe Biden toch de meeste stemmen heeft gekregen. Biden staat in de landelijke peilingen namelijk ruim voor. Maar ja, daar koop je dus niks voor.